Đi tàu hoả nên chọn toa nào? Bí quyết chọn toa tàu an toàn, ít rung lắc nhất

Đi tàu hỏa là một trải nghiệm du lịch thú vị, cho phép hành khách ngắm cảnh đẹp và tận hưởng hành trình thư thái. Tuy nhiên, vị trí toa tàu mà bạn lựa chọn có thể ảnh hưởng lớn đến mức độ an toàn và êm ái của chuyến đi. Nhiều hành khách thắc mắc: đi tàu hỏa nên chọn toa nào để không bị say và đảm bảo an toàn nhất? Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết và kinh nghiệm chọn toa tàu tối ưu – từ việc xác định toa nào an toàn nhất trong trường hợp xảy ra sự cố, đến bí quyết chọn toa ít rung lắc nhất giúp giảm cảm giác say tàu. Đồng thời, chúng tôi sẽ chia sẻ một số mẹo hữu ích khác để chuyến đi tàu hỏa của bạn êm ái và trọn vẹn.

Tại sao việc chọn toa tàu hỏa lại quan trọng?

Việc lựa chọn toa tàu phù hợp đóng vai trò quan trọng trong trải nghiệm đi tàu của bạn. Mỗi vị trí trên đoàn tàu có những đặc điểm khác nhau về độ an toàn và mức độ rung lắc.

Nếu chọn đúng toa, bạn sẽ yên tâm hơn về mặt an toàn và giảm được những khó chịu do rung lắc hay lắc lư tàu gây ra. Ngược lại, chọn nhầm toa có thể khiến chuyến đi kém thoải mái – thậm chí dễ bị say tàu với người nhạy cảm.

Các chuyên gia giao thông cũng khuyến cáo hành khách nên chú ý đến vị trí toa ngồi để tăng mức độ an toàn trong trường hợp khẩn cấp. Nhìn chung, hiểu rõ sự khác biệt giữa các toa sẽ giúp bạn chủ động chọn được chỗ ngồi phù hợp nhất với nhu cầu của mình.

Toa tàu nào an toàn nhất khi xảy ra tai nạn?

Không ai mong muốn tai nạn xảy ra, nhưng việc biết được toa nào an toàn hơn có thể cứu mạng bạn trong tình huống xấu.

Theo các nghiên cứu về an toàn đường sắt, phần giữa đoàn tàu được xem là an toàn nhất cho hành khách. Cụ thể, một chuyên gia an toàn đường sắt Mỹ – ông Larry Mann – từng nhận định: “Điểm an toàn nhất trên một con tàu, trong một vụ tai nạn, là phần giữa. Bởi nếu có va chạm tại đầu hoặc cuối đoàn tàu, những toa này sẽ chịu hư hại nặng nề hơn. Do đó, những toa nằm giữa sẽ đảm bảo an toàn nhất cho hành khách”. Thống kê thực tế cũng cho thấy những người sống sót thường ngồi ở giữa tàu khi có tai nạn.

Vậy “phần giữa” cụ thể là toa số mấy? Thông thường, với đoàn tàu khoảng 10 – 12 toa, vị trí giữa sẽ rơi vào khoảng toa số 5 hoặc 6. Theo nghiên cứu an toàn, toa tàu thứ 5 hoặc 6 được xem là vị trí an toàn nhất để chọn ghế ngồi.

Những toa này nằm gần trung tâm đoàn tàu, nên nếu có va chạm mạnh từ phía trước hoặc phía sau, lực tác động đến toa giữa sẽ giảm hơn nhiều so với toa đầu hay toa cuối. Nói cách khác, ngồi ở khoang giữa đoàn tàu giúp giảm thiểu nguy cơ chấn thương cho hành khách trong trường hợp xảy ra sự cố bất ngờ. Do đó, nếu mục tiêu của bạn là an toàn tối đa, hãy ưu tiên chọn chỗ ngồi ở các toa giữa của đoàn tàu.

Ngồi toa nào ít rung lắc và đỡ say tàu nhất?

Bên cạnh yếu tố an toàn, sự êm ái của chuyến đi cũng là mối quan tâm lớn – đặc biệt với những ai dễ bị say tàu. Trên thực tế, vị trí toa ngồi ảnh hưởng rõ rệt đến mức độ rung lắc mà bạn cảm nhận khi tàu chạy ở tốc độ cao hoặc qua những đoạn đường ray gập ghềnh, uốn lượn.

Theo kinh nghiệm của nhiều hành khách lâu năm, những toa ở đoạn giữa đoàn tàu có độ ổn định cao nhất, ít bị lắc lư hơn so với toa ở hai đầu. Lý do là vì toa giữa nằm gần trọng tâm đoàn tàu, chuyển động tương đối cân bằng và ít dao động mạnh. Ngược lại, các toa đầu và toa cuối thường rung lắc nhiều hơn: khi tàu tăng tốc hoặc hãm phanh, toa đầu sẽ chịu tác động trực tiếp từ đầu máy; còn toa cuối dễ văng lắc hơn khi tàu vào cua hoặc đường ray không bằng phẳng.

Vậy nên ngồi toa số mấy để đỡ say tàu nhất? Câu trả lời chính là: hãy chọn toa càng gần giữa đoàn tàu càng tốt. Nếu đoàn tàu có khoảng 10 toa, hãy ưu tiên toa 5 hoặc 6. Đây chính là khu vực ít bị dao động và chuyển động mạnh, giúp hành khách cảm thấy ổn định hơn trong suốt hành trình.

Ngoài ra, một số người chia sẻ mẹo rằng nếu đi tàu giường nằm, hãy chọn giường tầng dưới thay vì tầng trên. Giường thấp giúp bạn nằm gần sàn tàu hơn – vị trí này dao động ít hơn so với nằm ở tầng trên cao. Mặc dù đây không phải là “toa” khác nhau, nhưng nó là mẹo chọn chỗ trong toa giúp giảm đáng kể cảm giác lắc lư, chòng chành khi ngủ đêm trên tàu.

So sánh trải nghiệm các vị trí trên tàu: Toa đầu, toa giữa và toa cuối

Toa đầu (gần đầu máy)

Toa đầu tiên ngay sau đầu máy thường được nhiều người chọn vì nghĩ rằng “ngồi trên đầu cho đỡ say”. Thực tế, toa đầu ít rung lắc hơn toa cuối và có thể ổn định hơn một chút so với các toa sau cùng.

Bạn cũng sẽ đến điểm dừng sớm nhất khi tàu vào ga (thuận tiện xuống tàu nhanh hơn một chút). Tuy nhiên, toa đầu cũng có những nhược điểm: Do ở sát đầu máy kéo, hành khách có thể nghe rõ tiếng động cơ và còi tàu hơn. Đặc biệt nếu tàu sử dụng đầu máy diesel.

Mỗi khi tàu tăng tốc hoặc hãm phanh, toa đầu chịu lực kéo và lực phanh mạnh, có thể tạo ra những cú giật nhẹ. Về an toàn, như đã đề cập, toa đầu nằm trong vùng rủi ro cao nhất nếu không may có va chạm trực diện. Do đó, mặc dù toa đầu tàu không phải là tệ nhất, nó vẫn không phải là lựa chọn lý tưởng so với các toa giữa về cả an toàn lẫn độ êm ái.

Toa giữa

Toa giữa được xem là vị trí vàng trên đoàn tàu. Ngồi ở những toa giữa, hành khách sẽ cảm nhận hành trình êm hơn hẳn. Nhờ vị trí trung tâm, toa giữa ít bị ảnh hưởng bởi dao động ở hai đầu, giúp giảm rung lắc rõ rệt. Bạn sẽ ít thấy cảnh đồ đạc rung bần bật hay cơ thể bị lắc lư mạnh khi tàu vào cua hoặc qua chỗ đường ray xấu.

Về tiếng ồn, toa giữa nằm cách xa đầu máy nên giảm được tiếng động cơ và còi tàu, đồng thời cũng không bị tiếng ồn từ toa cuối (thường có thể có âm thanh va đập nhẹ ở đuôi tàu khi đoàn tàu lắc). Xét về an toàn, đây là khu vực an toàn nhất cho hành khách – xác suất bị ảnh hưởng nặng khi tai nạn thấp hơn đáng kể so với toa 1 hoặc toa cuối.

Điểm hạn chế duy nhất có lẽ là toa giữa thường được nhiều người đặt chỗ sớm, nên vé ở những toa này có thể hết nhanh hơn (nhất là vào dịp cao điểm). Vì vậy, nếu muốn ngồi toa giữa, bạn nên đặt vé sớm để giữ chỗ.

Toa cuối (đuôi tàu)

Toa cuối đoàn tàu thường có trải nghiệm kém êm ái nhất. Do nằm ở đuôi, toa cuối chịu ảnh hưởng cộng hưởng của toàn bộ đoàn tàu phía trước, khiến nó lắc mạnh hơn bình thường. Khi tàu vào đoạn đường ray xấu hay qua khúc cua gấp, toa cuối có thể rung lắc rõ rệt, khiến nhiều người dễ bị chòng chành hoặc say nếu không quen.

Ngoài ra, ở toa cuối, thỉnh thoảng bạn sẽ nghe thấy tiếng ồn lớn hơn khi đoàn tàu thay đổi tốc độ đột ngột (âm thanh va đập nhẹ giữa toa cuối và toa liền kề do khớp nối kéo căng hoặc nén).

Về mặt an toàn, toa cuối cũng không phải vị trí lý tưởng.  Ngay cả trong các sự cố trật bánh, lật tàu, toa cuối cùng cũng dễ văng khỏi đường ray hơn do quán tính khi đoàn tàu dừng đột ngột.

Một điểm nữa, trong dịch vụ trên tàu ở Việt Nam, thường khu vực hút thuốc được bố trí ở cuối đoàn tàu (xa các toa hành khách chính). Vì vậy, nếu ngồi toa cuối hoặc gần cuối, bạn có thể bắt gặp nhiều người qua lại để ra khu hút thuốc, kèm theo mùi thuốc lá không dễ chịu. Nếu buộc phải ngồi toa cuối, hãy cố gắng chọn chỗ ngồi hợp lý (như ghế gần giữa toa, gần cửa sổ thoáng) và chuẩn bị thuốc chống say nếu cần.

Mẹo chọn chỗ ngồi êm ái và giảm say tàu

Sau khi đã chọn được toa tốt (tốt nhất là toa giữa), bạn cũng nên lưu ý chọn vị trí ghế ngồi trong toa sao cho tối ưu. Dưới đây là một số mẹo hữu ích giúp chuyến đi dễ chịu hơn, đặc biệt cho những ai dễ say tàu:

Ngồi hướng xuôi chiều tàu chạy

Nếu có thể lựa chọn ghế, hãy chọn ghế quay mặt theo hướng tàu chạy, thay vì ngồi ngược. Ngồi xuôi chiều giúp cơ thể bạn đồng bộ với chuyển động của tàu, giảm cảm giác mất thăng bằng. Ngược lại, ngồi quay lưng về hướng tàu chạy có thể khiến bạn chóng mặt hơn do cảm giác bị đẩy ra trước mỗi khi tàu phanh.

Trên một số tàu hiện đại, ghế có thể xoay hoặc thiết kế cho phép đổi hướng, nhưng trên đa số tàu truyền thống thì hướng ghế cố định – do đó bạn nên để ý khi đặt vé. Nếu không chắc, ưu tiên chọn ghế cạnh cửa sổ: dù lỡ ngồi ngược chiều, việc nhìn ra ngoài cửa sổ cũng giúp giảm cảm giác say đáng kể.

Xem thêm: Cách chọn ghế tàu hoả không bị ngược chiều

Chọn ghế gần cửa sổ, thoáng khí

Ghế ngồi cạnh cửa sổ luôn là vị trí lý tưởng cho cả ngắm cảnh lẫn chống say. Không khí trong lành từ cửa sổ (nếu mở được) hoặc chỉ cần tầm nhìn rộng ra bên ngoài sẽ giúp bạn dễ chịu hơn.

Khi tập trung nhìn xa qua cửa sổ, bộ não của bạn cân bằng lại cảm giác, giảm triệu chứng chóng mặt. Đồng thời, cửa sổ giúp không gian thoáng đãng, bớt mùi khó chịu trong toa, rất hữu ích nếu bạn dễ buồn nôn.

Vì vậy, khi đặt chỗ, hãy cố gắng lấy ghế sát cửa sổ. Tránh ngồi ghế giữa hoặc sát lối đi nếu bạn hay say tàu, vì vị trí đó vừa chật chội hơn lại không nhìn thẳng ra ngoài được.

Tránh ngồi gần khu vực nối toa hoặc nhà vệ sinh

Mỗi toa tàu đều có cửa ra vào hai đầu nối với các toa kế bên, và thường nhà vệ sinh sẽ bố trí ở một đầu toa. Các ghế quá gần khu vực nối toa sẽ chịu thêm tiếng ồn và gió lùa từ khe cửa mỗi khi có người qua lại giữa hai toa. Bản lề nối cũng là nơi rung lắc cảm nhận rõ hơn một chút. Tương tự, ghế ngay cạnh nhà vệ sinh không chỉ bất tiện vì nhiều người qua lại, mà đôi khi còn có mùi khó chịu nếu vệ sinh không được sạch.

Do đó, khi chọn chỗ ngồi trong toa, bạn nên chọn vị trí ở khoảng giữa toa (không quá sát hai đầu) – đây là vị trí ít bị ảnh hưởng bởi tiếng ồn cửa ra vào, lại xa nhà vệ sinh nên sạch sẽ hơn. Một số hệ thống đặt vé trực tuyến có hiển thị sơ đồ toa tàu, bạn có thể dựa vào đó để biết ghế nào gần toilet (thường ghế đầu hoặc cuối toa sẽ gần toilet). Hãy tránh những ghế đó nếu còn lựa chọn khác.

Ưu tiên ghế tầng dưới nếu đi tàu giường nằm

Trong khoang giường nằm, giường tầng dưới ít rung lắc hơn tầng trên. Hơn nữa, nằm tầng dưới bạn cũng dễ chịu hơn (không phải leo trèo, có thể ngồi thẳng đầu, và đỡ say hơn do ít bị lắc ngang). Các giường trên cao thường lắc lư rõ khi tàu rung, còn giường dưới gần sàn nên ổn định hơn.

Vì vậy, nếu bạn đặt vé giường nằm, hãy cố gắng chọn giường dưới. Thường là ghế số 1-2-3-4 tùy khoang 4 hay 6 giường. Các số thấp thường là tầng dưới – bạn có thể hỏi nhân viên bán vé để được tư vấn đúng. Mặc dù giường dưới thường đắt hơn giường trên một chút, nhưng lợi ích về sự thoải mái rất xứng đáng, đặc biệt với người dễ say.

Chuẩn bị thuốc và các phương pháp chống say

Dù chọn toa tốt và chỗ ngồi đẹp, một số người cơ địa quá mẫn cảm vẫn có thể cảm thấy hơi khó chịu. Trong trường hợp đó, đừng quên mang theo thuốc chống say tàu xe (uống trước khi lên tàu khoảng 30-60 phút). Ngoài ra, có thể áp dụng một số phương pháp tự nhiên như: dùng gừng tươi (ngậm một lát gừng hoặc uống trà gừng ấm giúp làm dịu dạ dày), đeo vòng chống say ở cổ tay, hoặc đơn giản là ngủ một giấc trên tàu để cơ thể nghỉ ngơi.

Giữ tinh thần thoải mái, nghe nhạc nhẹ, trò chuyện với bạn đồng hành cũng giúp phân tán sự chú ý và giảm cảm giác say. Tất nhiên, với những mẹo này kết hợp cùng việc ngồi toa giữa và chỗ ngồi hợp lý, chắc chắn bạn sẽ cảm thấy dễ chịu hơn nhiều trên suốt chặng đường.

Cách chọn toa tàu mong muốn khi đặt vé

Đặt vé tàu trực tuyến

Các nền tảng đặt vé trực tuyến như Vexere.com cho phép bạn xem sơ đồ chỗ ngồi của từng chuyến tàu. Khi bạn chọn chuyến và ngày giờ, hệ thống sẽ hiển thị danh sách các toa tàu. Bạn có thể bấm vào từng toa để xem chi tiết số ghế còn trống trong toa đó.

Số toa và loại ghế cũng được hiển thị rõ. Hãy lựa chọn toa có vị trí số trung bình  và còn chỗ trống để đặt. Sau đó chọn ghế/giường mong muốn. Việc đặt online rất thuận tiện vì bạn có toàn quyền chọn toa ngay trên màn hình – lợi thế hơn hẳn mua trực tiếp có thể nhân viên tự xếp chỗ.

Mẹo nhỏ: Nếu không rõ toa nào là giữa, bạn có thể nhìn tổng số toa hiển thị. Thường hệ thống liệt kê từ toa số 1 đến toa số N. Ví dụ thấy có toa 1 đến toa 10, thì dễ đoán toa 5,6 là giữa; còn nếu chỉ có 6 toa tổng cộng, có thể chọn toa 3 hoặc 4.

Mua vé tại ga và yêu cầu toa mong muốn

Trong trường hợp bạn mua vé trực tiếp tại quầy nhà ga, hãy chủ động yêu cầu nhân viên về toa tàu. Nhân viên bán vé thường sẽ hỏi bạn muốn ghế mềm, cứng hay giường nằm, ít khi hỏi về số toa. Vì thế, bạn nên nói rõ mong muốn. Nhân viên sẽ kiểm tra và nếu còn chỗ họ sẽ sắp cho bạn đúng toa đó.

Trong trường hợp toa giữa đã hết chỗ, bạn có thể đề nghị toa số thấp (sát đầu tàu) hơn là toa cuối. Nhìn chung, các nhân viên khá có kinh nghiệm, nên nếu bạn nói muốn ngồi cho đỡ rung lắc, họ sẽ biết mà tránh xếp bạn vào toa cuối.

Đặt vé sớm để có nhiều lựa chọn

Đây là nguyên tắc quan trọng. Những chỗ ngồi đẹp (toa giữa, ghế cửa sổ, giường dưới) thường được nhiều người đặt mua trước. Đặc biệt vào dịp cao điểm lễ Tết, vé giường nằm và ghế tốt rất nhanh hết. Vì vậy, bạn nên lên kế hoạch và đặt vé tàu sớm (trước vài tuần đến 1-2 tháng tùy dịp).

Hiện nay, hệ thống bán vé thường mở trước ngày đi khoảng 2 tháng cho tàu Thống Nhất Bắc-Nam, hãy tận dụng khoảng thời gian đó để mua vé. Khi đặt vé sớm, bạn còn có thể thoải mái so sánh các chuyến tàu, chọn giờ và chọn toa, chọn ghế theo ý muốn khi nhiều chỗ còn trống.

Các câu hỏi thường gặp

Toa nào an toàn nhất nếu có tai nạn xảy ra?

Trả lời: Nếu chẳng may xảy ra va chạm, toa nằm giữa đoàn tàu thường là vị trí an toàn nhất cho hành khách. Nguyên nhân là vì phần đầu và cuối tàu có nguy cơ chịu lực va chạm trực tiếp nhiều hơn trong các sự cố. Trong khi đó, các toa giữa nằm gần trọng tâm đoàn tàu, ít bị biến dạng hơn khi có tai nạn. Do đó, nếu bạn ưu tiên yếu tố an toàn, hãy chọn ngồi ở toa số 4, 5 hoặc 6 tùy vào độ dài tàu.

Toa đầu hay toa cuối, toa nào rung lắc nhiều hơn?

Trả lời: Toa cuối là nơi rung lắc mạnh nhất trên đoàn tàu, nhất là khi tàu vào khúc cua hoặc chạy qua đoạn đường ray không bằng phẳng. Lý do là toa cuối nằm ở đuôi tàu – nơi cộng hưởng chuyển động từ toàn bộ các toa phía trước, tạo cảm giác “văng” rõ rệt. Toa đầu tuy cũng chịu tác động từ đầu máy nhưng thường ổn định hơn toa cuối một chút. Nếu không thể chọn toa giữa, toa đầu vẫn là lựa chọn khá hơn so với toa đuôi.

Tại sao toa giữa lại được xem là lý tưởng nhất?

Trả lời: Toa giữa có vị trí cân bằng, không bị ảnh hưởng bởi lực kéo mạnh từ đầu máy hay dao động đuôi tàu, nên chuyển động êm hơn đáng kể. Đây là khu vực ít gây say tàu nhất, đồng thời cũng giảm thiểu nguy cơ bị ảnh hưởng trong trường hợp có va chạm. Ngoài ra, âm thanh động cơ và tiếng còi tàu cũng dịu hơn khi bạn ngồi ở giữa. Với hành khách mong muốn một hành trình thoải mái và an toàn, toa giữa luôn là sự lựa chọn hàng đầu.

Ngồi toa gần cửa sổ hay lối đi thì tốt hơn?

Trả lời: Ghế gần cửa sổ luôn là lựa chọn ưu tiên nếu bạn dễ say tàu hoặc muốn ngắm cảnh. Vị trí này giúp bạn có tầm nhìn thoáng, giảm cảm giác chóng mặt khi tàu rung lắc. Ngược lại, ghế gần lối đi tiện di chuyển nhưng dễ bị làm phiền bởi người qua lại, đặc biệt là trong toa đông người. Nếu đi đường dài, nên chọn ghế cửa sổ ở toa giữa để có hành trình yên tĩnh và dễ chịu hơn.

Đi tàu giường nằm nên chọn tầng nào để ít lắc?

Trả lời: Tầng dưới luôn là lựa chọn lý tưởng nếu bạn muốn cảm giác ổn định và dễ ngủ. Vì nằm gần sàn tàu, tầng dưới ít bị ảnh hưởng bởi chuyển động lắc ngang. Ngoài ra, việc lên xuống giường cũng thuận tiện hơn, đặc biệt với người lớn tuổi hoặc mang nhiều hành lý. Tuy nhiên, vé giường dưới thường hết sớm nên bạn cần đặt trước để giữ chỗ.

Đi với trẻ em thì nên chọn toa nào?

Trả lời: Khi đi cùng trẻ nhỏ, bạn nên chọn toa giữa để hành trình ít rung lắc và an toàn hơn cho bé. Ngoài ra, nên ưu tiên các toa có nhà vệ sinh sạch sẽ gần chỗ ngồi, giúp tiện chăm sóc trẻ. Nếu có thể, chọn ghế cạnh cửa sổ để bé được ngắm cảnh, tránh nhàm chán trong suốt hành trình. Tránh ngồi quá gần cửa nối giữa các toa vì thường xuyên có người qua lại.

Tôi bị say tàu, nên đặt vé toa nào và chỗ nào?

Trả lời: Bạn nên chọn toa giữa, ghế quay xuôi chiều tàu chạy và gần cửa sổ. Những yếu tố này giúp giảm cảm giác lắc, đồng thời giữ cho cơ thể bạn đồng bộ với chuyển động của tàu. Hãy tránh toa đầu và đặc biệt là toa cuối – nơi chuyển động mạnh và dễ gây buồn nôn. Ngoài ra, chuẩn bị thêm thuốc say tàu hoặc gừng tươi để phòng ngừa trước khi lên tàu.

Có thể chọn toa mong muốn khi đặt vé trên Vexere không?

Trả lời: Có. Khi đặt vé trên Vexere.com, bạn có thể chọn toa tàu và số ghế cụ thể trong phần sơ đồ chỗ ngồi. Hệ thống sẽ hiển thị các toa còn chỗ theo từng hạng ghế hoặc giường nằm. Để có trải nghiệm tốt, bạn nên chọn toa số 4–6, nơi ít rung và êm hơn. Đặt vé sớm giúp bạn có nhiều lựa chọn chỗ ngồi đẹp hơn trong toa lý tưởng.

Việc chọn đúng toa tàu không chỉ giúp hành trình trở nên êm ái hơn mà còn góp phần đảm bảo an toàn và thoải mái suốt chuyến đi. Dù bạn là người dễ say tàu, đi cùng trẻ nhỏ hay mong muốn ngắm cảnh đẹp qua cửa sổ, toa giữa luôn là lựa chọn tối ưu. Hãy chủ động đặt vé sớm để chọn được vị trí tốt nhất trên đoàn tàu. Đừng quên theo dõi Vexere để cập nhật thêm nhiều kinh nghiệm đi tàu hữu ích và mẹo du lịch tiết kiệm cho mọi hành trình của bạn!